Α. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Αντικείμενο του συγκεκριμένου μαθήματος είναι η ζωή, η δημιουργική και η ευρύτερη καλλιτεχνική πορεία του συνθέτη Γιάννη Κωνσταντινίδη (1903 – 1984). Η εξέταση, πέραν των βασικών παραμέτρων της βιογράφησης και εργογραφίας, υπεισέρχεται και σε ειδικότερα ζητήματα όπως: η διπλή καλλιτεχνική ταυτότητα και ανάλογη δημιουργική πορεία του συνθέτη (ως Κωνσταντινίδης – Γιαννίδης), οι επιρροές που δέχτηκε από την ελληνική δημοτική παράδοση αλλά και από τις ιμπρεσιονιστικές και νεο-φολκλορικές εκφάνσεις της λόγιας δυτικοευρωπαϊκής μουσικής, σε συνδυασμό και με την εξέλιξη της εθνομουσικολογικής έρευνας κατά την περίοδο του μεσοπολέμου, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους οι παραπάνω επιδράσεις μετουσιώνονται και αναγνωρίζονται ως χαρακτηριστικά συνθετικού ύφους.
Ακόμη, διερευνάται η σύνδεση της καλλιτεχνικής δραστηριότητας του συνθέτη με πρόσωπα και φορείς της αθηναϊκής – κυρίως – μουσικής ζωής, η θέση του ίδιου του συνθέτη μέσα σε αυτή, καθώς και οι διαδικασίες πρόσληψης και διάδοσης του έργου του κατά την πορεία του χρόνου (συναυλίες, δισκογραφία, ραδιοφωνικές ηχογραφήσεις, εκδόσεις, κριτική) σε Ελλάδα και εξωτερικό. Χαρακτηριστικά «εθνικής ταυτότητας» του έργου του Κωνσταντινίδη αντιπαραβάλλονται με το έργο εκπροσώπων της Εθνικής Σχολής (Μ. Καλομοίρης, Π. Πετρίδης, Α. Ριάδης) ή σύγχρονών του συνθετών (Ν. Σκαλκώτας) σε μία προσπάθεια κατάταξης του συνθέτη στον ευρύτερο χώρο της νεοελληνικής μουσικής δημιουργίας, χρονολογικά και υφολογικά. Το περιεχόμενο του μαθήματος εμπλουτίζεται με ακρόαση εκτενών αποσπασμάτων από έργα του συνθέτη (και όχι μόνο) και αναλυτικό τους σχολιασμό με χρήση παρτιτούρας.
Τέλος, μέσα από τις διαδικασίες της παραπάνω εξέτασης συνολικά, θίγονται ευρύτερα ζητήματα επιστημονικής μουσικολογικής έρευνας της Νεοελληνικής Έντεχνης Μουσικής και προτείνονται τρόποι, τόσο ως προς την συγκέντρωση, αξιολόγηση και αξιοποίηση αρχειακού υλικού, όσο και ως προς την είσδυση στο έργο και την ευρύτερη δημιουργική πορεία εκπροσώπων της νεοελληνικής μουσικής δημιουργίας.
Β. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΕΡΑΝ ΤΩΝ ΓΡΑΠΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Ή ΜΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ:
Ι. ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΜΕ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ (με bonus, μη απαλλακτική)
Δίνεται η δυνατότητα στους φοιτητές που παίζουν κάποιο μουσικό όργανο (ή είναι τραγουδιστές / τραγουδίστριες) να συνεισφέρουν στην μουσική πράξη κατά τη διάρκεια του μαθήματος, με παρουσίαση έργων του Γιάννη Κωνσταντινίδη (για σόλο πιάνο, βιολί και πιάνο, φωνή και πιάνο), μαζί με σύντομη παρουσίαση (ιστορική – αναλυτική), από την οποία θα λάβουν bonus τεσσάρων (4) βαθμών για την τελική γραπτή εξέταση. Οι προϋποθέσεις είναι:
– Διάρκεια μουσικού έργου (8’ – 10΄). Μπορεί να είναι ολόκληρο, αλλά και μέρος (μέρη) έργου του Γιάννη Κωνσταντινίδη.
– Παρουσίαση (με powerpoint) ως 10’, των ιστορικών πληροφοριών για τη σύνθεση έργου, των μορφολογικών, τροπικών, αρμονικών και αισθητικών του χαρακτηριστικών (σε σχέση με το γενικότερο ύφος του συνθέτη, επιδράσεις, παραδείγματα έργων άλλων συνθετών κλπ.).
– Μπορεί να αναληφθεί ατομικά ή και με συνεργασία δύο φοιτητών.
ΙΙ. ΑΠΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ
Προτείνεται από τον διδάσκοντα ένας περιορισμένος αριθμός απαλλακτικών ατομικών εργασιών (σύνολο: ως 10), η εκπόνηση των οποίων θα υποκαταστήσει, για τους φοιτητές που θα τις αναλάβουν, την γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου. Παρακάτω σημειώνονται οι προτεινόμενες γενικές θεματικές περιοχές (με παραδείγματα). Ο ακριβής καθορισμός του κάθε θέματος θα γίνει με τον κάθε φοιτητή ατομικά.
Προτεινόμενες θεματικές περιοχές (δεν είναι περιοριστικές):
Α. Ιστορική αρχειακή πρωτογενής έρευνα / Παράδειγμα: Κριτική αποδελτίωση, σχολιασμός και ευρετηρίαση προγραμμάτων συναυλιών της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών (καλλιτεχνική περίοδος 1966-1967)
Β. Βασική ιστορική έρευνα. Παράδειγμα: Βιογραφία και κατάλογος έργων ενός Έλληνα συνθέτη (με χρήση τουλάχιστον πέντε διαφορετικών βιβλιογραφικών πηγών). Ως υπόδειγμα, χρησιμοποιείται η μέθοδος βιογράφησης και καταλογογράφησης του Γ. Κωνσταντινίδη (παρουσιάσεις μαθήματος, σύγγραμμα, σημειώσεις φοιτητών και προτεινόμενη βιβλιογραφία)
Γ. Ιστορική – συστηματική καταλογογράφηση / Παράδειγμα: Θεματικός κατάλογος των έργων για πιάνο του Γιάννη Κωνσταντινίδη (ή για φωνή και πιάνο κλπ.).
Δ. Ιστορική – αναλυτική παρουσίαση έργου Έλληνα συνθέτη / Παράδειγμα: Ανάλυση έργου του Γιάννη Κωνσταντινίδη (εξ αυτών που δε θα αναλυθούν στο μάθημα), ανάλυση έργου του Γιάννη Κωνσταντινίδη συγκριτικά με Έλληνα ή ξένο συνθέτη, με την προϋπόθεση να γίνεται χρήση παραδοσιακού μουσικού υλικού.
Ε. Σύνθεση (αφορά φοιτητές της κατεύθυνσης σύνθεσης) / Σύνθεση ενός σύντομου έργου για πιάνο ή βιολί και πιάνο, πάνω σε ένα θέμα από τις καταγραφές ελληνικών δημοτικών τραγουδιών του Samuel Baud-Bovy (Τραγούδια των Δωδεκανήσων, 1935), σύμφωνα με τις συνθετικές τεχνικές του Γιάννη Κωνσταντινίδη, αλλά και με στοιχεία σύγχρονων τεχνικών.
Προϋποθέσεις ανάληψης εργασίας:
– η κάθε εργασία είναι ατομική
– υποχρεωτική παρακολούθηση του μαθήματος (με παρουσίες) από όσους φοιτητές αναλάβουν εργασία
– προσωπική συνεργασία με τον διδάσκοντα για την παρακολούθηση της πορείας της κάθε εργασίας
– χρήση προγράμματος ηλεκτρονικής επεξεργασίας παρτιτούρας Finale ή Sibelius για χρήση μουσικών παραδειγμάτων στην παρουσίαση αλλά και το τελικό παραδοτέο.
– Η εργασία περιλαμβάνει παρουσίαση (15’-20’ με χρήση Powerpoint) και τελικό παραδοτέο με αριθμό λέξεων 3000-4500, υπομνηματισμό και τεκμηρίωση (υποσημειώσεις), χρήση εικόνων και μουσικών παραδειγμάτων (αν χρειάζεται) και βιβλιογραφία. Οι λεπτομέρειες καθορίζονται σε συνεργασία του διδάσκοντα με τον φοιτητή.
Όσοι φοιτητές αναλάβουν εργασία θα είναι καλό (αν και όχι υποχρεωτικό) να έχουν παρακολουθήσει τα μαθήματα:
– Αρμονία Ι – ΙΙ
– Μουσική ανάλυση Ι
– Οργανολογία
– Νεοελληνική μουσική
– Ιστορία της Μουσικής (17ος-19ος αι.)
Τα θέματα θα δηλωθούν από τους φοιτητές σε συνεννόηση με τον διδάσκοντα (δηλώσεις εργασιών μέχρι 21.10.2021). Περισσότερες λεπτομέρειες και επεξηγήσεις θα δοθούν κατά το 1ο μάθημα (14.10.2021).
Το μάθημα θα διεξάγεται στην Αίθουσα 9 κάθε Πέμπτη 9.00-12.00.
Ο διδάσκων: Γεώργιος Σακαλλιέρος
