Προκαταρκτικές διευκρινίσεις
- Το θέμα, όπως και ο τελικός τίτλος, της διπλωματικής εργασίας αποτελεί προσωπική επιλογή του φοιτητή, και είναι αξιολογήσιμη παράμετρος κατά την τελική εξέταση. Ο επιβλέπων καθηγητής συμβουλεύει και καθοδηγεί πάνω σε αυτήν την επιλογή, αλλά δεν θέτει ούτε καθορίζει πλήρως το θέμα της εργασίας σας.
- Η βιβλιογραφία της εργασίας αποτελεί και αυτή προϊόν προσωπικής έρευνας του φοιτητή, και αποτελεί σημαντικό κριτήριο αξιολόγησης στην εξέταση. Δεν δίνεται εξ’ολοκλήρου από τον επιβλέποντα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επιλέξετε ένα θέμα, το οποίο να μπορεί να υποστηριχθεί βιβλιογραφικά, και το μεγαλύτερο μέρος της προτεινόμενης βιβλιογραφίας του να είναι διαθέσιμο στη βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ., σε κοντινές βιβλιοθήκες (π.χ. ΠΑ.ΜΑΚ.) ή έστω σε μη-δανειστικές αλλά επισκέψιμες βιβλιοθήκες (π.χ. Μέγαρο Μουσικής Αθηνών).
- Ο ελάχιστος προβλεπόμενος χρόνος διεκπεραίωσης μιας διπλωματικής εργασίας από τη στιγμή που συμφωνείται η συνεργασία με έναν επιβλέποντα είναι 1 ακαδημαϊκό έτος (Σεπτέμβριο με Ιούνιο).
- Η επίσημη συνεργασία με τον επιβλέποντα ξεκινά μόνο από τη στιγμή που θα συμφωνηθεί αμοιβαία το θέμα, και κατοχυρώνεται τυπικά με την κατάθεση στη γραμματεία της επίσημη δήλωση τίτλου διπλωματικής εργασίας (βλ. ΒΗΜΑ 2 παρακάτω).
- Πρόταση θέματος / τίτλου
- Επίσημη δήλωση τίτλου και ημερομηνίας εξέτασης
- Δομή και περιεχόμενο της εργασίας
- Τελική κατάθεση εργασίας και προφορική παρουσίαση / εξέταση
1. Πρόταση θέματος / τίτλου
Προκειμένου να ξεκινήσει η εκπόνηση της διπλωματικής, ο φοιτητής θα πρέπει να καταθέσει στον επιβλέποντα μια επίσημη πρόταση, στην οποία να περιλαμβάνονται τα παρακάτω στοιχεία:
- Προτεινόμενος τίτλος εργασίας
- Σύντομη περιγραφή της εργασίας (150-200 λέξεις)
- Εισαγωγική βιβλιογραφία (τουλάχιστον 5 τίτλοι)
Ο προτεινόμενος τίτλος δεν είναι δεσμευτικός, αλλά θα πρέπει να συνταχθεί με όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένο, περιεκτικό τρόπο. Η σύντομη περιγραφή περιλαμβάνει συνήθως πληροφορίες για το υπόβαθρο (π.χ. ιστορικό, θεωρητικό, βιβλιογραφικό) του προτεινόμενου θέματος, καθώς και την προτεινόμενη προσέγγιση στο θέμα (ζητήματα και προτεινόμενες λύσεις, μεθοδολογική σκοπιά, πιθανή δομή, πιθανή βιβλιογραφική επιλογή κλπ.). Η εισαγωγική βιβλιογραφία, η οποία αποτελεί μόνο ένα πολύ μικρό μέρος της τελικής βιβλιογραφίας στην οποία θα στηριχθεί η εργασία, θα πρέπει να απαρτίζεται κατά κύριο λόγο από επιστημονικά άρθρα ή εξειδικευμένα βιβλία και κεφάλαια από βιβλία, και όχι μόνο από γενικές εγκυκλοπαίδειες ή λήμματα λεξικών.
Από τη στιγμή που ο επιβλέπων εγκρίνει την πρόταση, ακολουθείται η πορεία που θα σας προτείνει ως προς τη διαδικασία έρευνας και σύνταξης της διπλωματικής. Κάθε επιβλέπων έχει την υποχρέωση να ενημερώνει τους φοιτητές από την αρχή της συνεργασίας για τις λεπτομέρειες του τρόπου εκπόνησης της εργασίας (επιμέρους απαιτήσεις, χρονικά πλαίσια, προθεσμίες κλπ.), και να είναι διαθέσιμος για τακτική επικοινωνία και συναντήσεις με τους φοιτητές κατόπιν συνεννόησης.
2. Επίσημη δήλωση τίτλου και ημερομηνίας εξέτασης
Η επίσημη δήλωση του τίτλου της εργασίας σας πρέπει να εγκριθεί και να υπογραφεί από τον επιβλέποντα, ώστε να κατατεθεί στη γραμματεία το αργότερο 2 μήνες πριν την εξέταση. Δεν είναι συνεπώς ανάγκη να κατατεθεί δήλωση τίτλου από την αρχή της έρευνας, μιας και ο τίτλος μπορεί να υποστεί τροποποίηση μέχρι να οριστικοποιηθεί. Ωστόσο, η ημερομηνία τελικής εξέτασης πρέπει να έχει ανακοινωθεί από τον επιβλέποντα τουλάχιστον 1 μήνα πριν την εξέταση. Συνεπώς, κάθε επιβλέπων θα πρέπει να έχει παραλάβει την τελική εκδοχή της εργασίας αρκετό καιρό πριν ανακοινωθεί η επίσημη ημερομηνία εξέτασης. Η ενημέρωση των φοιτητών ως προς το διάστημα που απαιτείται, ώστε να εγκριθεί η εργασία πριν την επίσημη ανακοίνωση ημερομηνίας εξέτασης, αποτελεί ευθύνη του επιβλέποντα.
3. Δομή και περιεχόμενο της εργασίας
Ανάλογα με το θέμα και το γνωστικό αντικείμενο της εργασίας, και σύμφωνα με τις συστάσεις του επιβλέποντα καθηγητή, το περιεχόμενο μπορεί να πάρει αρκετά διαφορετικές μορφές. H έκταση των Διπλωματικών εργασιών στην κατεύθυνση μουσικολογίας/ μουσικοπαιδαγωγικής δεν θα πρέπει να είναι μικρότερη των 80 σελίδων ή να ξεπερνά τις 140, εκτός των μουσικών παραδειγμάτων, εικόνων, παραρτημάτων και βιβλιογραφικών αναφορών.
Η εργασία θα πρέπει στο σύνολό της να αποτελεί δική σας, πρωτότυπη έρευνα και όχι μόνο παράθεση στοιχείων από την υπάρχουσα βιβλιογραφία. Θα πρέπει επίσης να συνοδεύεται από έγκυρες ξενόγλωσσες και ελληνικές βιβλιογραφικές αναφορές. Ένα μέρος της βιβλιογραφίας πρέπει οπωσδήποτε να προέρχεται από ξενόγλωσση βιβλιογραφία.
Οι σωστές βιβλιογραφικές αναφορές είναι ένα από τα σημαντικότερα βαθμολογικά κριτήρια μιας διπλωματικής εργασίας. Πρέπει πάντοτε να αποδίδεται η πηγή οποιασδήποτε δανεισμένης πληροφορίας, ειδάλλως μπορεί να κατηγορηθείτε για λογοκλοπή.
Οι τρόποι δανεισμού είναι 2:
- αυτολεξεί αναφορά (όρων, πρότασης, ή παραγράφου):
σ’αυτή την περίπτωση το δανεισμένο απόσπασμα μπαίνει υποχρεωτικά εντός εισαγωγικών. Αν πρόκειται για περισσότερες των 2 προτάσεων, ή για ολόκληρη παράγραφο, παρατίθεται με μικρότερα γράμματα και μεγαλύτερο περιθώριο από τις υπόλοιπες παραγράφους, ως απόφθεγμα. Στο τέλος των εισαγωγικών, δίνεται πλήρης βιβλιογραφική αναφορά της πηγής, με έναν από τους δύο αποδεκτούς τρόπους βιβλιογραφικής αναφοράς (βλ. παρακάτω). - παράφραση (έννοιας, πρότασης ή παραγράφου):
αν και η παράφραση (δηλαδή η διατύπωση του επιχειρήματος ενός άλλου συγγραφέα με άλλες λέξεις) είναι ο πιο συχνός τρόπος απόδοσης δανεισμένων πληροφοριών, δεν παύει ν’αποτελεί δανεισμό. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και αν διατυπώνουμε με δικά μας λόγια κάτι που διαβάσαμε σ’ενα βιβλίο, πρέπει και πάλι να αναφέρουμε την πρωταρχική πηγή της πληροφορίας, και όχι να παρουσιάσουμε το επιχείρημα ως δικό μας. Κάτι τέτοιο θ’αποτελούσε λογοκλοπή. Στο τέλος κάθε παραφρασμένου αποσπάσματος, δίνεται πλήρης αναφορά της πηγής με έναν από τους δύο αποδεκτούς τρόπους βιβλιογραφικής αναφοράς (βλ. παρακάτω). Είναι επίσης σημαντικό να περιορίσετε τα παραφρασμένα ή τα αυτολεξεί δανεισμένα αποσπάσματα στα απολύτως απαραίτητα, ώστε η διπλωματική εργασία να είναι κατα κύριο λόγο προσωπική σας δουλειά, και όχι απλώς επαναδιατύπωση υπαρχόντων στοιχείων.
Οι πιο διαδεδομένοι τρόποι αναφοράς σε βιβλιογραφικές πηγές είναι 2:
- Author-Datestyle, όπου η αναφορά γίνεται εντός κειμένου με μια παρένθεση. Στην παρένθεση αναγράφεται το επώνυμο του συγγραφέα και η χρονολογία έκδοσης του κειμένου, από το οποίο προέρχεται το απόσπασμα.
- Humanitiesstyle, όπου η αναφορά γίνεται με αριθμημένη υποσημείωση. Στην υποσημείωση δίνονται τα πλήρη βιβλιογραφικά στοιχεία του κειμένου από το οποίο προέρχεται το απόσπασμα (Ονοματεπώνυμο συγγραφέα, τίτλος κειμένου, τόπος έκδοσης, εκδοτικός οίκος, χρονολογία έκδοσης κλπ.)
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μόνον έναν από τους παραπάνω τρόπους για τις βιβλιογραφικές σας αναφορές. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, πρέπει οι πηγές να παρατίθενται με πλήρη αναφορά και στην τελική βιβλιογραφία, η οποία βρίσκεται στο τέλος της εργασίας.
Για περισσότερες λεπτομέρειες και παραδείγματα σωστών αναφορών, αν δεν έχετε ήδη εξοικειωθεί με ένα από τα παραπάνω συστήματα, μπορείτε να συμβουλευτείτε την ειδική ιστοσελίδα της βιβλιοθήκης του ΑΠΘ η οποία παρέχει βοήθεια για κάθε στάδιο της εργασίας σας, καθώς και τον ειδικό οδηγό του πανεπιστημίου για την αποφυγή της λογοκλοπής.
4. Tελική κατάθεση εργασίας και προφορική παρουσίαση / εξέταση
Για την τελική εργασία θα πρέπει επίσης να χρησιμοποιήσετε ένα εξώφυλλο βάσει του προτύπου του Τμήματος, απ΄ όπου μπορείτε επίσης να προμηθευτείτε και όλα τα απαραίτητα έντυπα αιτήσεων / δηλώσεων). Η εργασία σας κατατίθεται αρχικά σε 2 αντίτυπα στη γραμματεία (1 για κάθε εξεταστή), και ύστερα από τυχόν διορθώσεις μετά την εξέταση, 1 ακόμη αντίτυπo έντυπο και σε ηλεκτρονική μορφή για τη βιβλιοθήκη του τμήματος.
Η προφορική εξέταση γίνεται από 2 εξεταστές (τον επιβλέποντα και ένα συνεξεταστή του αντίστοιχου συναφούς επιστημονικού κλάδου ή αντικειμένου). H εξέταση γίνεται σε 2 μέρη:
- Εικοσάλεπτη προφορική παρουσίαση του θέματος σε Powerpoint από τον φοιτητή
- Ερωτήσεις, διευκρινίσεις και επισημάνσεις επί της γραπτής εργασίας από τους 2 εξεταστές, με στόχο τη διεξαγωγή συζήτησης πάνω στο συνολικό περιεχόμενο της εργασίας.
Για να πραγματοποιηθεί η εξέταση πρέπει να έχετε πρώτα προμηθευτεί και προσκομίσει στην αίθουσα την ειδική βεβαίωση από τη γραμματεία. Τo έγγραφο αυτό βεβαιώνει ότι έχετε τελειώσει με όλες τις υποχρεώσεις σας (εξετάσεις, πρακτική άσκηση κλπ.) και μπορείτε να αποφοιτήσετε.
(© Δανάη Στεφάνου)